Оттегінің биохимиялық қажеттілігі (BOD)судағы органикалық заттардың микроорганизмдер әсерінен биохимиялық ыдырауға қабілеттілігін өлшеудің маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады, сонымен қатар судың өзін-өзі тазарту қабілетін және қоршаған орта жағдайларын бағалаудың негізгі көрсеткіші болып табылады. Индустриализацияның жеделдетуімен және халық санының өсуімен су ортасының ластануы барған сайын ауыр бола бастады және BOD анықтаудың дамуы бірте-бірте жақсарды.
BOD анықтаудың пайда болуын 18 ғасырдың аяғында, адамдар су сапасы мәселелеріне назар аудара бастаған кезден бастауға болады. BOD судағы органикалық қалдықтардың мөлшерін бағалау үшін, яғни судағы микроорганизмдердің органикалық заттарды ыдырату қабілетін өлшеу арқылы оның сапасын өлшеу үшін қолданылады. Бастапқы BOD анықтау әдісі салыстырмалы түрде қарапайым болды, сәулелік инкубация әдісімен, яғни су үлгілері мен микроорганизмдер өсіру үшін арнайы контейнерге егілді, содан кейін егуге дейінгі және кейінгі ерітіндідегі еріген оттегінің айырмашылығы өлшенді, және Осының негізінде BOD мәні есептелді.
Дегенмен, сәулелік инкубация әдісі уақытты қажет етеді және жұмыс істеуі күрделі, сондықтан көптеген шектеулер бар. 20-ғасырдың басында адамдар BOD анықтаудың ыңғайлы және дәл әдісін іздей бастады. 1939 жылы американдық химик Эдмондс БОД анықтаудың жаңа әдісін ұсынды, ол анықтау уақытын қысқарту үшін еріген оттегінің толтырылуын блоктау үшін бейорганикалық азот заттарын ингибиторлар ретінде пайдалану болып табылады. Бұл әдіс кеңінен қолданылды және БД анықтаудың негізгі әдістерінің біріне айналды.
Заманауи ғылым мен техниканың дамуымен және аспаптың дамуымен BOD анықтау әдісі де одан әрі жетілдірілді және жетілдірілді. 1950 жылдары автоматтандырылған BOD құралы пайда болды. Құрал анықтаудың дәлдігі мен тұрақтылығын арттыра отырып, су үлгілерін кедергісіз үздіксіз анықтауға қол жеткізу үшін ерітілген оттегі электроды мен температураны реттеу жүйесін пайдаланады. 1960 жылдары компьютерлік технологияның дамуымен компьютерлік желілік деректерді автоматты түрде алу және талдау жүйесі пайда болды, бұл БД анықтаудың тиімділігі мен сенімділігін айтарлықтай жақсартты.
21 ғасырда BOD анықтау технологиясы одан әрі прогреске қол жеткізді. BOD анықтауды тезірек және дәлірек ету үшін жаңа құралдар мен аналитикалық әдістер енгізілді. Мысалы, микробтық анализаторлар мен флуоресцентті спектрометрлер сияқты жаңа құралдар су үлгілеріндегі микробтық белсенділік пен органикалық заттардың мазмұнын онлайн бақылау мен талдауды жүзеге асыра алады. Сонымен қатар, биосенсорлар мен иммундық талдау технологиясына негізделген BOD анықтау әдістері де кеңінен қолданылды. Биосенсорлар органикалық заттарды арнайы анықтау үшін биологиялық материалдарды және микробтық ферменттерді пайдалана алады және жоғары сезімталдық пен тұрақтылық сипаттамаларына ие. Иммунологиялық талдау технологиясы арнайы антиденелерді жұптау арқылы су үлгілеріндегі арнайы органикалық заттардың мазмұнын тез және дәл анықтай алады.
Соңғы бірнеше онжылдықта BOD анықтау әдістері сәулелік мәдениеттен бейорганикалық азотты тежеу әдісіне, содан кейін автоматтандырылған жабдық пен жаңа құралдарға дейін даму процесінен өтті. Ғылым мен технологияның дамуымен және зерттеулердің тереңдеуімен BOD анықтау технологиясы әлі де жетілдірілуде және жаңаруда. Болашақта экологиялық хабардарлықтың жетілдірілуімен және нормативтік талаптардың жоғарылауымен BOD анықтау технологиясы дамып, су сапасын бақылаудың тиімді және дәл құралына айналады деп болжауға болады.
Жіберу уақыты: 07 маусым 2024 ж
